Sáng 24/4, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp đánh giá kết quả công tác quản lý, điều hành giá quý I/2024, định hướng công tác điều hành giá những tháng còn lại năm 2024 với sự tham dự của các thành viên trong Ban Điều hành giá. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi tham dự cuộc họp.
CPI quý I thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể bình quân
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, từ đầu năm đến nay, tình hình kinh tế thế giới vẫn trong giai đoạn khó khăn khi tăng trưởng chậm, nhiều nền kinh tế lớn vẫn duy trì lãi suất ở mức cao và có thể kéo dài hơn dự kiến. Xung đột lợi ích và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, xung đột quân sự Nga - Ukraine và tại dải Gaza kéo dài, bất ổn leo thang trên Biển Đỏ, từ đó làm gia tăng chi phí vận tải và các rủi ro về an ninh năng lượng, lương thực, lạm phát và chuỗi cung ứng toàn cầu. Giá xăng dầu, vàng, và các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất có biến động khó lường.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái phát biểu tại Hội nghị
4 tháng đầu năm, thị trường hàng hóa tương đối ổn định, nhu cầu tiêu dùng đối với các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng may mặc, đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình tăng trong tháng 1 và tháng 2 do trùng với thời điểm tháng cuối năm và tháng Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024; giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu, giá xăng dầu, giá gas tăng theo giá nhiên liệu thế giới là nguyên nhân chính làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hai tháng đầu năm tăng. Sang tháng 3, nhu cầu mua sắm tiêu dùng của người dân giảm sau Tết, bên cạnh đó, yếu tố thời tiết ổn định thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nguồn cung rau, quả dồi dào khiến mặt bằng giá giảm theo quy luật sau Tết.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 1 tăng 0,31%, tháng 2 tăng 1,04%; tháng 3 giảm 0,23%. Bình quân quý I năm 2024, CPI tăng 3,77% so với cùng kỳ năm 2023. Về lạm phát cơ bản bình quân 3 tháng đầu năm 2024 tăng 2,81% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể bình quân (tăng 3,77%) chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.
Dự báo diễn biến giá cả trong thời gian tới, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi đánh giá một số mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu dự báo có thể có biến động tăng như giá xăng dầu vì còn biến động phức tạp theo diễn biến giá và cung cầu thế giới, giá một số vật liệu xây dựng như cát có khả năng tăng giá cục bộ tại từng thời điểm do nhu cầu lớn đối với các công trình giao thông trọng điểm và nguồn cung còn hạn chế. Giá gạo xuất khẩu có thể sớm ổn định và tăng trở lại trong bối cảnh nguồn cung từ các thị trường xuất khẩu lớn chưa có tín hiệu nới lỏng. Giá vật tư nông nghiệp như phân bón urê có thể tăng do nguồn cung thế giới có thể bị thiếu hụt. Tỷ giá giữa Đồng Việt Nam và Đô la Mỹ tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước. Giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá bằng đường biển và phụ thu đối với hàng hóa container tại cảng biển đang tăng mạnh gây áp lực đến chi phí của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, do Việt Nam có nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu nên giúp giảm bớt áp lực lạm phát. Bên cạnh đó, một số chính sách hỗ trợ về thuế trong năm 2024 vẫn tiếp tục được áp dụng tương tự như năm 2023 như giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, giảm thuế VAT... góp phần giảm chi phí hình thành giá xăng dầu và các hàng hóa dịch vụ. Đặc biệt, với chủ chương ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát của Chính phủ giúp củng cố niềm tin của doanh nghiệp và người dân vào môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, từ đó ổn định kỳ vọng lạm phát.
Cân nhắc từ các yếu tố trên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần chủ động theo dõi sát diễn biến cung cầu, thị trường, giá cả các mặt hàng thiết yếu để có giải pháp bình ổn thị trường phù hợp, nhất là đối với xăng dầu và các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị gia tăng.
Riêng các mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình thị trường, Thứ trưởng đề nghị các bộ, ngành, địa phương nhất là Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục khẩn trương xây dựng các phương án giá, lộ trình, thời điểm cụ thể theo yêu cầu của Phó Thủ tướng-Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá tại Thông báo số 36/TB-VPCP ngày 31/1/2024 báo cáo Ban Chỉ đạo để có phương án điều phối chung, tránh bị động trong ban hành và triển khai thi hành các chính sách về giá.
Cần điều chỉnh giá một cách nhịp nhàng
Tại cuộc họp, đại diện các Bộ, ngành đều nhất trí cao với báo cáo và các đề xuất của Bộ Tài chính, đại diện Bộ Y tế cho biết, dự kiến lộ trình tăng giá dịch vụ các mặt hàng y tế vào Quý III/2024, với mức tăng dự kiến khoảng 10%. Đại diện Bộ Giáo dục và đào tạo cũng cho biết dự kiến sẽ điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục vào Quý III/2024.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng
các phương án giá và lộ trình để tránh bị động trong ban hành và triển khai các chính sách về giá
Đại diện Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho rằng, giá vé máy bay tăng cao là diễn biến chung của thế giới khi chi phí nhiên liệu là cao nhất khoảng 40%. Ngoài ra, tình trạng thuê mua tàu bay, thiếu nhân lực cũng đã ảnh hưởng tới giá vé máy bay. Hiện nay, giá vé máy bay toàn cầu tăng 3-7%, dự báo các năm tới sẽ tiếp tục tăng. Trước tình hình trên, đại diện Bộ GTVT đã chỉ đạo các hàng hàng không triển khai một loạt các giải pháp như bay vào các khung giờ đêm, giảm thời gian quay đầu máy bay, điều hành linh hoạt để tăng lượng máy bay cung ứng cho nội địa. Triển khai thuê mua thêm tàu bay để bổ sung việc thiếu tàu bay.
Bộ GTVT định hướng tiếp tục triển khai quy định của Luật giá để hoàn thiện các quy định pháp lý về hàng không, giám sát chặt chẽ của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ hàng không.
Liên quan đến giá vàng, theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, đây là mặt hàng Việt Nam sản xuất được, ngân hàng Nhà nước (NHNN) quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng. Gần đây có hiện tượng chênh lệnh giá vàng, chủ yếu là vàng miếng SJC, vàng nhẫn biến động cùng chiều với giá thế giới. Theo chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đã xử lý chênh lệch giá này, do không phải là mặt hàng bình ổn nên chủ yếu xử lý chênh lệch giá. Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục theo sát thị trường vàng, xử lý tình trạng chênh lệch vàng miếng SJC so với giá thế giới.
Trước ý kiến của các bộ, ngành về việc điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi và Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng cần điều hành nhịp nhàng, tránh những thời điểm nhạy cảm; đồng thời cần tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông để tránh tâm lý lạm phát kỳ vọng.
Tránh tăng lương, tăng giá
Sau khi lắng nghe ý kiến của các Bộ, ngành, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đánh giá cao về công tác điều hành giá trong thời gian vừa qua, nhất là những thời điểm cận Tết và Tết Nguyên đán.
Phó Thủ tướng cho biết, để thực hiện ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra và thực hiện lộ trình giá thị trường các dịch vụ công và mặt hàng do Nhà nước quản lý, từ đầu năm đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai quyết liệt nhiều giải pháp như đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhất là đối với các mặt hàng chiến lược; chú trọng, tăng cường công tác quản lý, điều hành giá trong dịp lễ Tết; chuẩn bị sớm phương án điều hành giá các mặt hàng Nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình thị trường; điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí để hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp; tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp.
Theo đó, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá Lê Minh Khái yêu cầu các Bộ, ngành căn cứ vào chức năng nhiệm vụ của mình để xây dựng lộ trình kiểm soát giá trong những tháng còn lại của năm 2024. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế liên quan tới các văn bản dưới luật liên quan đến Luật giá (sửa đổi) sắp có hiệu lực trong thời gian tới. Cần xử lý đảm bảo cung cầu thị trường vàng sao cho hợp lý, sửa đổi Nghị định về quản lý vàng phù hợp với nhu cầu của thị trường.
“Trong thời gian tới, giá năng lượng và các vật tư chiến lược dự báo vẫn biến động phức tạp do chịu ảnh hưởng từ tình hình thế giới, áp lực từ việc thực hiện lộ trình thị trường đối với các mặt hàng Nhà nước quản lý đã bị lùi thực hiện trong thời gian qua... đặt ra những thách thức trong công tác quản lý điều hành giá từ nay đến cuối năm, đòi hỏi các bộ, ngành theo chức năng quản lý nhà nước cần tích cực đánh giá, nắm bắt tình hình, chuẩn bị các phương án, kịch bản dự báo để tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra các giải pháp phù hợp với tình hình thực tế để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đã đề ra” - Phó Thủ tướng yêu cầu.
Do đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương chủ động đẩy mạnh triển khai thực hiện các giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại các văn bản chỉ đạo điều hành, đặc biệt chủ động công tác dự báo, tính toán và cập nhật kịch bản lạm phát theo diễn biến giá các mặt hàng thiết yếu và phương án giá cụ thể các mặt hàng nhà nước quản lý nhằm đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.
“Các Bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý để có biện pháp điều hành phù hợp. Chủ động dự báo và có phương án bảo đảm cân đối cung cầu, nhất là trong các thời điểm thị trường có nhu cầu tăng cao đối với các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, vật liệu xây dựng, lương thực, thịt lợn và các mặt hàng thực phẩm tươi sống khác, vật tư nông nghiệp, dịch vụ vận tải, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng gây tăng giá đột biến” – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, đảm bảo kịp thời, minh bạch thông tin về giá và công tác điều hành giá của Chính phủ, Ban chỉ đạo điều hành giá, nhất là diễn biến giá cả các vật tư quan trọng, các mặt hàng thiết yếu liên quan đến sản xuất và đời sống người dân để hạn chế gia tăng lạm phát kỳ vọng, ổn định tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp nhất những thời điểm trùng với các kỳ nghỉ lễ trong năm./.
Kim Chung